Wij verduurzamen beton
Betonspecialist Niki Loonen is onze adviseur Research & Development Civiel. Hij helpt de TBI-ondernemingen om meer en versneld duurzaam beton te gebruiken.
Hoe zou je je eigen rol omschrijven?
‘Ik ben een aanjager. Ik help in de keten: directies, constructeurs, uitvoerders, producenten en leveranciers. Ik vul kennis aan waar die ontbreekt en doe wat nodig is om die duurzamere keuze te maken. Nieuwe duurzame technologie is over het algemeen duurder: accepteer je dan dat het beton wat duurder wordt? Daar moet je wel bij beseffen dat bij de meeste projecten de kosten van beton maar een fractie zijn van de totale kosten. Als je kijkt naar infrastructurele bouwwerken is de kostprijs meestal tussen de 3.000 en 5.000 euro per kubieke meter, maar het beton kost maar 150 per kuub. Het zit ook bij de opdrachtgever: die moet accepteren, oké, ik wil de impact van beton halveren, dus dan moet ik misschien een half of één procent meer gaan investeren in m’n brug of appartementencomplex.’
Ziet iedereen het belang ervan al?
‘Dat begint meer en meer te komen. En dat moet ook wel, want zo’n 7% van de wereldwijde CO2-uitstoot is toe te schrijven aan de betonproductie. En de impact is groot omdat we er zoveel van gebruiken. Er zijn veel materialen die impact hebben, maar daar gebruiken we gewoonweg minder van. Alleen van water gebruiken we meer.’
Inmiddels bestaat al beton dat klimaatneutraal is. Een wereldprimeur voor Voorbij Prefab.
‘In Nederland deden we het al relatief goed, omdat we in ons beton cement verwerken dat is gemaakt van hoogovenslakken, een afvalproduct van staalproductie. Cement is de grote boosdoener: dat wordt gemaakt van kalksteen, dat moet worden verhit tot 1.500 graden. Maar nog steeds is een gemiddeld betonmengsel verre van schoon: per kuub stoot beton ongeveer 200 kilo CO2 uit. En ons klimaatneutraal beton slaat juist 3 kilo CO2 per kuub op. Onze huidige variant bestaat uit negen ingrediënten: grind is bijvoorbeeld vervangen door betongranulaat, zand door ecogranulaat en cement door hoogovenslakken en natriumsulfaat. Bovendien zit er CO2-negatieve koolstof en cement filler in. Alles is anders. Bestond beton vroeger uit zand, grind, cement en water, in de toekomst bestaat het uit van alles plus water.’
Komt er uiteindelijk één duurzaam beton dat de standaard wordt?
‘Je kunt op allerlei manieren toewerken naar duurzamer beton. Ik weet niet welke technologie er zal winnen. Ik zie bijvoorbeeld dat de startup Paebbl 25 miljoen van investeerders heeft binnengehaald om te gaan opschalen; zij zetten met olivijn CO2 om in een grondstof voor beton. In Denemarken gaan ze een fabriek bouwen voor gecalcineerde klei als vervanging voor cement, en Heidelberg Materials gaat in IJsland vulkanisch gesteente winnen, dat ze in Zweden gaan malen om er cement mee te vervangen. Drie, vier jaar geleden waren dit slechts ideeën. Vandaag zijn het investeringen.’
Moet de opschaling voorlopig vooral van startups komen?
‘Het is net als bij de transitie naar de elektrische auto. De grote autoproducenten vonden dat allemaal heel erg ingewikkeld voor hun normale businessmodel. Zo ontstonden er allerlei nieuwe autobedrijfjes die gewoon met iets heel nieuws begonnen, zonder allerlei bagage. De meesten gaan uiteindelijk failliet, maar een aantal redden het. En uiteindelijk worden de grote jongens ook wakker.’
Het duurzame beton is er. Waar zit dan het grote probleem?
‘Je moet naar het geheel kijken, het is een ketenprobleem. Dat moeten we ons allereerst realiseren. Iedereen in de keten moet kijken wat hij zelf kan bijdragen. Het is nog niet zo dat iedereen denkt van jippiejajee, we gaan met z’n allen voor duurzaam beton, maar ik zie wel een stijgende lijn. Op de Betondag hebben we het tegenwoordig alleen nog maar over duurzaam beton, dat zegt toch wel wat. En er wordt geïnvesteerd in duurzame betontechnologieën. Het Betonakkoord uit 2016, dat zich sector- en ketenbreed inzet voor de verduurzaming van beton, is absoluut een katalysator geweest. Maar dat is geen organisatie die ergens geld in pompt, het heeft een stip op de horizon gezet. Nu moeten we met z’n allen in actie komen: aannemers, leveranciers, producenten, wetgevers, vergunningverstrekkers, architecten, constructeurs. We bepalen samen het tempo.’
Je bent ook klimaatambassadeur. Wat kun je in die rol betekenen?
‘Ik houd lezingen, doceer bij de Betonvereniging CO2-reductie in beton, zet posts op LinkedIn. Als ambassadeur kijk ik intern en extern. TBI wil op dit vlak niet alleen zichzelf vooruithelpen, maar ook de rest van de branche. Ik help leveranciers van TBI die op een ander moment ook werken voor Heijmans of Dura Vermeer. Die kunnen dan ook hun beton verduurzamen. Eigenlijk alleen maar goed.’