HAUT

Hoogste ‘hybride’ houten gebouw van Nederland 

Uniek in architectuur en uitzonderlijk duurzaam

Aan de Amstel in Amsterdam verrijst woontoren HAUT. Met een hoogte van 73 meter en een constructie van hout, beton en staal wordt dit het hoogste ‘hybride’ houten gebouw van Nederland. Het is uniek in architectuur en uitzonderlijk duurzaam. Bovendien is het een luxe woongebouw met een prachtig uitzicht over de Amstel en 52 vrije sector appartementen, met een gemiddelde oppervlakte van bijna 200 m2. TBI-onderneming J.P. van Eesteren is verantwoordelijk voor de realisatie van het project.

Koploper met complexe houten gebouwen

Marco Peppel, directievoorzitter J.P. van Eesteren: “Initiatieven voor nieuwe gebouwen in hout volgen elkaar nu snel op. Hiermee wordt de opgedane kennis en ervaring met HAUT goed gebruikt. Een groot aantal opdrachtgevers, architecten en bouwbedrijven zijn geïnteresseerd en komen kijken. Ze willen ‘voelen’ hoe bouwen met hout in de praktijk werkt. Met de bouw van Triodos Bank waren we al koploper met complexe houten gebouwen. In 2019 leverden wij dit duurzame kantoor op, waardoor we al ruime ervaring hebben opgedaan met houtbouw en meer specifiek Cross Laminated Timber (CLT). We zijn inmiddels bij diverse CLT-projecten betrokken.”

Dit geeft J.P. van Eesteren een voorsprong ten opzichte van marktpartijen op het gebied van houtbouw. “Anderzijds realiseren we met onze ervaring en het delen van kennis ook een branche brede ontwikkeling. We hebben geloof in de ontwikkeling van het bouwen met hout. Innoveren is voor J.P. van Eesteren belangrijk, maar het is soms lastig om in de praktijk te brengen. Daar heb je projecten voor nodig. HAUT is zo’n project. Het is pionieren om een hoog woongebouw in hout te realiseren. We hebben hier niettemin nadrukkelijk op ingezet om deze ervaring op te doen. Zowel in de uitwerking van het ontwerp, de engineering en realisatie is het bouwen in hout anders dan gebruikelijk. Hier gaan we in de toekomst als marktleider op voortborduren”, aldus Peppel.

Bouwen met hout is duurzaam

Een andere ‘spin-off’ schetst Jeroen Dunnebacke, projectmanager J.P. van Eesteren: “In totaal wordt 2.800m³ hout gebruikt voor HAUT. Hierin is ruim 2.500 ton CO2 opgeslagen. Dit staat gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van zo’n 400 huishoudens. Bouwen in hout is dus duurzaam. Ook omdat hout op natuurlijke wijze groeit, waardoor het via beheerde bosbouw nagenoeg onbeperkt aanwezig is als bouwmateriaal”. 

HAUT wordt in de zomer van 2021 opgeleverd. In 2016 startte de gemeente Amsterdam een tenderprocedure voor deze nieuwbouw en iedere inschrijving moest bestaan uit een financieel bod, een ontwerp én een BREEAM-NL-duurzaamheidsambitie. Het gebruik van CLT sloot hier prima op aan. Bouwen met CLT is snel, kostenefficiënt, duurzaam en circulair. Met CLT kan bovendien een groot deel van de stalen of betonnen hoofddraagconstructie van een gebouw worden vervangen. 

Lingotto is de initiatiefnemer en ontwikkelaar van HAUT. “Wij zijn continu op zoek naar innovaties. Dit project gaf ons de mogelijkheid het bouwen in hout te onderzoeken en op de kaart te zetten. Hoewel CLT in 2016 nog relatief onbekend was, is HAUT niet het eerste project waarin het materiaal wordt toegepast. Lingotto hoefde het wiel dus niet opnieuw uit te vinden. Wel nieuw was de hoogte van het project. Om de sterkte, stijfheid en stabiliteit van de constructie te garanderen, is gebruik gemaakt van de kennis en expertise van ingenieursbureau Arup, dat al diverse Europese CLT-projecten had uitgevoerd”, aldus Bob Jansen, partner Lingotto.

Bijzondere constructie met transparante gevel

Dunnebacke: “Er is gekozen voor een liftkern van beton. Hiermee worden de minder gunstige constructieve eigenschappen van hout gecompenseerd. Ook de kelder is in beton uitgevoerd, omdat deze in het grondwater staat. De kolommen en balken van de woontoren zijn gemaakt van glulam (in de lengterichting gelamineerd hout). De verdiepingsvloeren en (dragende) wanden zijn gemaakt van CLT, waarbij bovenop de vloeren een dunne betonlaag wordt aangebracht. Naast constructieve voordelen zorgt dit voor een betere geluidsisolatie. Omdat vochtbeheersing belangrijk is bij een houten constructie wordt de gevel zo snel mogelijk gesloten. Nadat het gebouw op hoogte is, vindt de gevelafwerking plaats van boven naar beneden. Inmiddels is de afbouw van de woningen al volop bezig. Natuurlijk is hout als constructiemateriaal bijzonder, zeker in relatie tot de hoogte van het gebouw. Maar ook de locatie, zeer krappe bouwplaats, uitdagende constructie en transparante gevel zijn bijzondere en innovatieve kenmerken van dit gebouw”. 

Met het werk van Team V Architectuur als één van de partners staat er uiteindelijk een expressief en transparant gebouw, met een prachtige uitkijk over de Amstel, jachthaven Stadshaven Amstelkwartier en Park Somerlust. Dit is voor Fanny Eikelenboom (58) ook één van de redenen waarom zij heeft gekozen voor een appartement in HAUT. “Ik woon nu al 21 jaar in het centrum van Amsterdam, naast het Concertgebouw op drie hoog, zonder lift en met parkeerproblemen. Met name de ligging aan het water en het vrije uitzicht zijn bijzonder. Bovendien is HAUT een energiezuinig gebouw, met een lift en een parkeergarage”.

Alle betrokken partijen werken in BIM

Bij de afronding van het definitieve ontwerp eind 2017 werd een bouwteam gevormd. Ook J.P. van Eesteren is hierin aangeschoven. “In dit bouwteam en samen met Lingotto en de adviseurs hebben wij het technische ontwerp verder uitgewerkt, waarna eind 2018 de bouw kon starten”, vertelt Dunnebacke. Alle betrokken partijen werken in BIM; een digitale representatie van alle fysieke en functionele kenmerken van het gebouw. Het BIM-model dient als gedeelde kennisbron met betrouwbare informatie over het gebouw en als basis voor het nemen van besluiten tijdens de gehele levenscyclus van HAUT. Zo worden alle onderdelen op elkaar afgestemd. Voor documentenbeheer wordt gebruik gemaakt van Docstream, de keuringen en inspecties worden vastgelegd in Snagstream.

HAUT wordt gebouwd volgens de hoogste graad in duurzaamheid en beschikt over een BREEAM-NL ‘Outstanding’ ontwerpcertificaat. “In deze beoordeling wordt niet alleen gekeken naar materiaaltoepassing, maar ook naar milieuvriendelijkheid, ecologie, woonkwaliteit en energieverbruik”, aldus Jansen. De gevel van de nieuwbouw wordt volledig uitgevoerd in warmte werend tripleglas. Daarnaast worden verspreid over de gevel 100 vogelnesten ingebouwd en wordt het gebruik van openbaar vervoer gestimuleerd. 

Aansluiting op stadsverwarmingsnet

Dunnebacke: “Voor de verwarming van de 52 koopappartementen en commerciële plint wordt een aansluiting gemaakt op het stadsverwarmingsnet, terwijl een nieuwe bron naast het gebouw in de gewenste koeling voorziet. Een ventilatiesysteem met CO2- en windkrachtsturing zorgt voor de aanvoer van frisse lucht.” Zowel het dak als de gevel van HAUT worden voorzien van zonnepanelen. Bovendien wordt regenwater op de daken en balkons efficiënt opgevangen en benut voor de daktuinen.