Diversiteit

Als we Dorien Staal (1972) spreken staat zij op het punt om terug te verhuizen naar Utrecht waar ze gaat wonen in nieuw appartement in een monumentaal pand. Afgelopen coronajaar woonde ze in Amsterdam - dichtbij Voorbij Prefab waarvan zij sinds 2016 statutair directeur is. “Afgelopen jaar heb ik elke dag meer dan 10.000 stappen gezet in mijn ontdekkingstocht door de hoofdstad.” 

Vinger opsteken

Haar volledig geautomatiseerde en gerobotiseerde prefab fabriek Voorbij Prefab maakt betonnen casco’s voor grondgebonden woningen. Elke dag produceren ze aan het Noordzeekanaal 8 woningcasco’s, maar ook transformatorhuisjes en andere industrieproducten. Lachend vertelt Dorien over haar eerste bezoek aan deze fabriek in 2016 toen ze nog Directeur Communicatie en Organisatieontwikkeling van TBI was. “Ik viel direct als een blok. Wat ik zag, was precies waarvan ik twintig jaar geleden mensen al hoorde zeggen dat het moest kunnen: informatie uit een BIM-model van de bouwer rechtstreeks naar de robot van de producent sturen.” Toen een paar maanden later de directeursfunctie vacant kwam stak zij haar vinger op. “In deze droombaan komt voor mij namelijk alles samen waarover ik in mijn vorige banen enthousiast was: mens & organisatie, vakmanschap, constructie, beton, automatisering/robotisering, commercie en innovatie.” 

Atypisch carrièrepad

Dorien heeft al een lange staat van dienst. Als je naar haar CV kijkt zie je dat zij wel een atypisch carrièrepad bewandelt. Bij het maken van keuze heeft zij altijd primair nieuwsgierigheid en haar ontwikkeling centraal gezet. Na haar opleiding Bouwkunde, afstudeerrichting Constructief ontwerpen, aan de TU Eindhoven gaat ze aan de slag als sales engineer bij SCIA en verkoopt er reken- en tekensoftware aan ingenieursbureaus en aannemers. Haar constructieve opleiding komt daarbij goed van pas: “Om te kunnen verkopen moet je de taal van de constructeur spreken.” De lessen die ze leert op het menselijke vlak zijn bepalend voor haar vervolg. “Of je iets verkocht, had heel erg te maken met de vraag of mensen bereid waren dingen op een andere manier te doen. De variabele was dus niet zozeer het product, maar de mens. Toen ik daarachter kwam ben ik enorm gefascineerd geraakt door het menselijke gedrag.” De jaren daarna gaat ze zich richten op recruitment en de werving&selectie van managementposities in de bouw. Al snel belandde ze bij BAM. Daar heeft ze een gemeenschappelijke recruitmentafdeling opgezet die voor de verschillende BAM-bedrijven de werving verzorgt. Vanuit daar vervulde ze diverse HR rollen waarbij verandermanagement steeds vaker centraal stond. In 2016 maakte ze de overstap naar TBI. “Voor mij gaat het erom dat ik een waardevolle bijdrage wil leveren aan het succes van de onderneming. Met de overstap van BAM naar TBI maakte ik ook bewust de keuze om voor een bedrijf te werken dat decentraal georganiseerd is. Dat maakte het voor mij weer heel tastbaar ‘waar ik van ben’.” 

Van betonschaamte naar groen beton

Inmiddels weten veel mensen dat zij een uitgesproken ambitie heeft om beton te verduurzamen. In de bouwwereld staat ze ook wel bekend om de introductie van het woord ‘Betonschaamte’ tijdens de Betondag in 2019. “We zien de zoektocht van ontwikkelaars en architecten om gebouwen te ontwerpen zónder beton. Vandaar het woord Betonschaamte.   Maar dat de term zo’n lading zou krijgen en zoveel zou losmaken, had ik ook weer niet verwacht.” Het woord maakte niet alleen veel discussie los, maar was ook de katalysator om met allerlei partijen echt een stap te gaan zetten. “Ik ben steeds meer gaan beseffen voor welke enorme klimaatuitdaging we staan en ik voel me verantwoordelijk om te kijken hoe ik binnen mijn cirkel van invloed kan bijdragen.” De CO2-footprint van beton is immers hoog en staat de sector wereldwijd in de top 3 van vervuilende industrieën. Een grote verandering kun je niet alleen realiseren; daar heb je kennis en support van anderen bij nodig. 

Alleen groene casco’s

Samen met ingenieursbureau ABT en haar eigen betonexperts definieerden zij de volgende ambitie: We wilden casco’s maken van CO2-arm beton, zonder concessies te doen aan de productiesnelheid en kwaliteit. En dat is gelukt. “Het groene beton dat we hebben ontwikkeld is met een CO2-reductie van 44 procent onze eerste stap in de ambitie om positief bij te dragen aan het realiseren van het Klimaatakkoord en het Betonakkoord.” Niets staat ons in de weg om beton op grote schaal te blijven toepassen voor de woningbouw.”

In 2020 zijn de eerste vier woningen met het CO2-arme beton in Zaandam gebouwd voor corporatie Parteon door ERA Contour. Sinds 2021 verlaten alleen nog groene casco’s de fabriek van Voorbij Prefab. De klant hoeft niet de – veelal financiële - afweging te maken voor een duurdere groene variant; bij Voorbij krijg je standaard de groene variant. Tevens kiest Dorien er bewust voor om kennis te delen, transparant en zichtbaar te zijn, omdat zij ervan overtuigd is dat je alleen dan de noodzakelijke duurzame innovaties snel kunt realiseren. Deze overtuiging past ook bij haar rol als voorzitter van de Betonvereniging en lid van de stuurgroep van het Betonakkoord. 

Isolatierobot

De fabriek innoveerde verder en heeft in de bouwvak van 2020 de productielijn verrijkt met een isolatierobot. Voorbij Prefab heeft software ontwikkeld die direct vanuit het BIM model de isolatie snijdt waarbij het uitgangspunt is om maximaal 5 procent snijverlies te hebben. Vervolgens wordt – vanuit het BIM bestand - met laserstralen exact aangegeven hoe isolatiemateriaal te plaatsen in het natte beton. “Hierdoor zijn minder vervoersbewegingen naar de bouwplaats, minder snijverlies (dus minder afval) en kunnen de schaarse groep vakmensen op de bouwplaats zich focussen op echte toegevoegde waarde.” Met het oog op de grote bouwopgave in Nederland een belangrijke toegevoegde waarde. 

Met humor kom je het verst

Als vrouwelijke directeur van een betonfabriek kent Dorien de dynamiek in deze mannenwereld als geen ander. In haar loopbaan heeft zij geleerd authentiek te blijven en zich uit te spreken. “Mijn ervaring leert dat je met humor het verst komt en het ook leuk houdt.” Een mooi voorbeeld daarvan is haar vaste column voor Cement met als titel: ‘Mevrouw waar mag ik mijn jas ophangen’. Met meer dan 35.000 views en talrijke reacties lijkt er echt iets in beweging te zijn in de bouwwereld. “Ik heb altijd mijn intuïtie gevolgd en geleerd om me uitspreken en zichtbaar zijn. Ik merk dat ik nu echt een stap verder ben, verlegenheid en onzekerheid geen onderwerpen meer zijn en veel meer mijn gevoel ook durf te volgen en benoemen. Dat is de eerste 10-15 jaar van mijn loopbaan zeker anders geweest.” 

Vrouwen aan boord krijgen en houden

Haar managementteam bestaat uit 50/50 mannen en vrouwen. Het raakt haar om te zien dat in de bouwwereld talenten onvoldoende worden benut. Te weinig vrouwen kiezen voor de sector en te veel vrouwen stromen weer uit. Om vrouwen aan boord te houden zet Dorien zich in als mentor. “In mijn loopbaan is het op belangrijke momenten de support van andere vrouwen bepalend geweest. Dat wil ik ook bieden aan andere vrouwen.” Zo is ze mentor voor jonge vrouwen binnen TBI, vrouwelijke talenten van Roundtable en via VHTO voor meisjes in 3 HAVO/VWO. “Ik wil meisjes meegeven om route van techniek te overwegen, vaak moeten ze daarvoor eerst hun beeld van de bouw bijstellen.”